wczoraj i dziś #21 Nad Odrą 26-28

Kolejny kadr z przedwojennego Stołczyna był dla mnie początkowo zagadkowy, gdyż z uwagi na to jak bardzo zmieniły się przedstawione na nim dwie kamienice, kompletnie do niczego mi nie pasował. Oto on:

Ozdobne fasady, układ bram wejściowych i kształt okien – wszystko przeczyło wersji, jakoby była to ulica Nad Odrą. Dopiero jeden szczegół przykuł moją uwagę i okazało się, że jak zwykle najciemniej pod latarnią. Przecież miałam na te kamienice widok z okna w dzieciństwie i przechodziłam, i nadal przechodzę, obok nich kilka razy w tygodniu. W efekcie powstał kolaż:

Jeśli nadal wydaje się komuś, że to nie są te same budynki, to niech zwróci uwagę na ów szczegół, który mnie przekonał – jedyne dekoracje na fasadzie kamienicy 26, które się zachowały: neoklasycystyczne pilastry na drugiej i trzeciej kondygnacji, które dzielą ciągi okien na trzy segmenty po trzy okna. Na starym zdjęciu są one dodatkowo zaakcentowane małymi „wieżyczkami” na dachu.

Oprócz tych pilastrów fasady tych dwóch kamienic zmieniły się wręcz nie do poznania. Zacznijmy od  dołu: zwróćcie uwagę na okna na parterze kamienicy 26, tam gdzie teraz (jeszcze) jest Biblioteka – na starej fotografii są u góry prostokątne, teraz są zaokrąglone. To zaokrąglenie pojawiło się jeszcze przed wojną. Obie kamienice miały po jeszcze jednym wejściu bramnym, które teraz służą jako okna. Chodzi o okno zabite dyktą oraz o skrajne lewe okno przychodni. Widać nawet teraz różnicę poziomów górnych krawędzi tych dawnych bram w stosunku do oryginalnych okien na parterze.

Poruszając się po ścianach kamienic w górę znacząca zmiana widoczna jest w całkowitym pozbawieniu budynków elementów dekoracyjnych. Kamienica 26 miała uroczy, skromnie neoklasycystyczny sznyt, z wyraźnymi elementami pnącymi się ku górze: wspomniane pilastry, wieżyczki – również na lukarnach, czy nadokienne „daszkowate” sztukaterie. Kamienica 28 miała również nad oknami trójkątne i łukowate dekoracje, po których nie pozostał nawet ślad.

No i dachy – te zmieniły się również bardzo, robiąc z okazałych budynków, zwykłe prostokątne bryły. Szczególnie widoczny jest zupełnie zmieniony dach kamienicy 26. Nie pozostało tam nic z oryginalnego jego kształtu architektonicznego z wertykalnymi (pionowymi) elementami. W kamienicy 28 zachowała się wprawdzie środkowa lukarna, ale już dekoracyjne ułożenie dachówek nie zostało zachowane.

Wszystko to napawa jakimś takim smutkiem, gdyż okazuje się, że w pewnym momencie nikt nie zadbał o zachowanie oryginalnego, bardzo dekoracyjnego charakteru tych budynków.

Dzisiejszy kolaż jako tapetę na komputer (również w wersji z kalendarzem na wrzesień) oraz na telefon można pobrać w zakładce TAPETY.