Wydawać się to może temat „od czapy”. Jednak mnie każda historyczna ciekawostka intryguje. A sieć wodociągowa i kanalizacyjna, to w końcu spore osiągnięcie cywilizacyjne.
HIGIENA W XIX WIEKU
W dziewiętnastym wieku ludzie coraz mocniej uświadamiali sobie zależność pomiędzy higieną a chorobami zakaźnymi. Szczególnie dostęp do bieżącej wody i system wywozu nieczystości był tym na co zwracano uwagę dyskutując o bezpieczeństwie zdrowotnym ludności miast. Dlatego duże miasta w tym czasie rozpoczęły systematyczne inwestycje w wodociągi i kanalizację. Rozpoczęcie budowy nowoczesnej sieci kanalizacyjnej w Szczecinie przypadło na połowę XIX w. Na Stołczyn ta rewolucja kulturowa i cywilizacyjna dotarła nieco później, bo w początkach wieku XX.
BBUDOWA WODOCIĄGU
W 1898 r. władze Rejencji w Szczecinie zwróciły uwagę na problem niedoboru wody w studniach w Stołczynie. Był on dotkliwy nie tylko dla rosnącej liczby mieszkańców, ale też działających tu zakładów przemysłowych. W związku z tym w 1908 r. władze gminy Stołczyn złożyły wniosek o zgodę na budowę wodociągu. Ponadto gmina zamierzała podjąć się jednocześnie brukowania ulic w Stołczynie. Rejencja w Szczecinie po otrzymaniu pozytywnej opinii lekarza powiatowego wydała zgodę na budowę wodociągu 11 września 1908 roku. Prace budowlane trwały wiosną i latem 1909 roku, a w początkach października wodociąg został uruchomiony.
Zgodnie z projektem wodę miały zapewnić dwie studnie głębinowe o głębokości 45 i 50 m wraz z galerią o długości 25 m i głębokości 6 m, z pokładem żwiru grubości 20 cm. Studnie i cały kompleks były położone na południu Stołczyna, na wschód od drogi prowadzącej do Golęcina (ul. Golęcińska). Ujęcie wody położone było 100 m od starego cmentarza i oddalone 20 i 30 m od szos. Ciek wodny podziemny, będący źródłem dla studni, mimo iż przebiegał z południowego zachodu na północy wschód, m.in. pod cmentarzem i budynkami mieszkalnymi, posiadał dobrą ochronę warstw geologicznych – 28 m twardej gliny oraz 30–40 m ostrego żwiru. Projekt wodociągu opracował Carl Francke z Bremy.
PROBLEMY Z WODĄ
Ostatecznie wodę pobierano nie z dwóch, ale z czterech studni głębinowych. Jednak wodociąg w Stołczynie, który zaopatrywał w wodę również osiedle Kraśnica (Kratzwieck) po kilkunastu latach zaczął przysparzać problemów technicznych i sanitarnych. Latem 1932 roku wodociąg był czasowo zamykany i poddawany czyszczeniu. Studnie dostarczały zbyt mało wody, co powodowało czasowe jego wyłączenia, nawet dwutygodniowe. Powodowało to straty materialne w działalności zakładów rzemieślniczych i przemysłowych. Prasa szczecińska, m.in. Stettiner Abendpost donosiła o skargach rzeźników i piekarzy na zaistniałą sytuację, która zmuszała ich do przerywania produkcji. Mieszkańcy musieli korzystać z istniejących w miejscowości studni przydomowych.
O remoncie sieci wodociągowej informowała gazeta Pommersches Zeitung w czerwcu 1934 r. Na początku tego roku powstało stowarzyszenie zaopatrzenia w wodę społeczności przemysłowych okręgu Randow. Główną stacją nowego zaopatrzenia w wodę stał się istniejący wodociąg Frauendorf (Golęcino), którego wydajność znacznie wzrosła poprzez zainstalowanie licznych pomp, naprawę starych studni i zainstalowanie nowej studni o głębokości ok. 35 metrów. Od niego odprowadzone zostały rury m.in. do Stołczyna.
PLANY ROZBUDOWY SIECI
Włączenie do Szczecina w październiku 1939 roku podmiejskich miejscowości, m.in. Stołczyna, poprzedzone było też studiami dotyczącymi budowy lub rozbudowy systemu kanalizacyjnego. Już w 1938 roku przygotowany został plan budowy kanalizacji w Stołczynie, Kraśnicy, Żelechowie i Golęcinie. Projekty budowy kolejnych odcinków kanalizacji w Stołczynie przygotowano w 1941 roku.
Podczas II Wojny Światowej duża część tej infrastruktury została zniszczona. Jej odbudowę rozpoczęli pozostający w Szczecinie jego niemieccy mieszkańcy pod nadzorem komendantury radzieckiej już w maju 1945 roku.
Żródło: P. Gut, Dzieje wodociągów i kanalizacji w Szczecinie od XVI wieku do 2015 roku, Szczecin 2015.
Szczecin Stołczyn 
Dodaj komentarz