Jak przekonują nas choćby najnowsze wydarzenia, koleje losów nazw ulic bywają bardzo różne. W przypadku takiej zmiany, jaka spotkała Szczecin w 1945 r., oczywistym było, że w tej kwestii muszą nastąpić kolejne przeobrażenia o charakterze podstawowym, jakimi było wprowadzanie polskiego nazewnictwa. Na Stołczynie kilka nazw ulic zostało po prostu przetłumaczonych, a kilka dostało nowe lub pochodne nazwy własne.
Nie zmieniły się w zasadzie nazwy ulic, które związane są z konsekwentnie wpisanymi na stałe elementami przestrzeni. Ulica Kościelna była przed wojną Kościelną (niem. Kirchenstrasse). Podobnie jak ulica Kolejowa, która była wprawdzie ulicą Dworcową (niem. Bahnhofstrasse), ale to nieznaczna różnica.
Przetłumaczona została wprost również ulica Górska: Bergstrasse. Z tym drobnym szczegółem, że obecna ulica Górska należała do Gocławia. Na Stołczynie znajdowała się druga ulica Górska, czyli dzisiejsza Warszawska, równie górzysta. Położona nieopodal niej ulica, obecnie Wincentego Witosa, nazywała się przed wojną Nordstrasse, czyli ulicą Północną, co opisywało jej położenie w północnej części tzw. „Kolonii domów”. Ulica Osadników z kolei nosiła miano Ringstrasse, co związane było z półkolistym kształtem, jaki przybrała.
Niektóre nazwy ulic zostały tylko delikatnie sparafrazowane. Ulica Łowiecka, to była Fisherstrasse, czyli w zasadzie Rybacka.
Podobnie obecna ulica Monterska, wcześniej Kraftstrasse, a zatem Robotnicza.
Zupełnie inaczej było w przypadku dwóch z głównych ulic Stołczyna. Nad Odrą najpierw nosiła miano Steinstrasse, czyli ulicą Kamienną. W 1934 r. nazywała się już Göringstrasse, czyli ulicą Göringa.
Ulica Władysława Nehringa siłą rzeczy musiała mieć innego patrona. A właściwie dwóch. Część północna ulicy biegnąca od skrzyżowania z Kościelną w kierunku ul. Ornej przed wojną nazywała się Wilhelmstrasse. Natomiast część południowa, znów od skrzyżowania do Szosy Polskiej, to była Franz-Engel-Strasse.
Odprzestrzenną nazwę miała też obecna ulica Księżnej Dąbrówki. Przed wojną nazywała się bowiem Gartenstrasse, czyli Ogrodnicza/Ogrodowa.
Ciekawa była niemiecka nazwa obecnej ulicy Zamkniętej. Am Schwazen Weg, czyli Na Czarnej Drodze, nazwę swoją wzięła od koloru nawierzchni, wykonanej z czarnego żwiru, będącego odpadem z pobliskiej huty.
Popularną w wielu miejscach Niemiec nazwę Am Hain, którą mogła się pochwalić obecna ulica Narciarska, należałoby chyba przetłumaczyć jako: W lasku.
Osobliwa zmiana nastąpiła na obecnych ulicach Polickiej i Szosie Polskiej. Otóż, to Szosa Polska była Szosą Policką (niem. Pölitzer Chaussee), podczas gdy obecna ulica Policka, nazywała się An der Trift, co najzgrabniej byłoby chyba przetłumaczyć jako ulicę Łąkową.
To tylko najważniejsze i najciekawsze przypadki zmian nazw z niemieckich na polskie na Stołczynie. Na tej podstawie możemy stwierdzić, że pewne atrybuty, jakie nadajemy otaczającemu nas światu są stałe bez względu na nację. Inne zaś wymagają naszej troski, jako elementy oswajania nowo zagospodarowanej przestrzeni.
Leave a Reply