Po zakończeniu I Wojny Światowej w szeregu niemieckich miasteczek i wsi stawiane były pomniki poświęcone pamięci pochodzących z danych miejsc żołnierzy, poległych w działaniach wojennych. Pomnik taki powstał również we wsi Stołczyn.
Został on wzniesiony w 1925 r. Poświęcony pamięci mieszkańców Stołczyna poległych w I Wojnie Światowej. W celu ustawienia pomnika zburzony został fragment muru okalającego teren kościoła, na skrzyżowaniu ulic Kościelnej i Nehrigna. W narożniku stanęły dwa łuki ceglane ze środkiem wypełnionym ręcznie wykutą kratownicą z Krzyżem Żelaznym w górnej części. Po obu stronach pomnika (od ulicy i od strony kościoła) znajdowały się trzy tablice z nazwiskami poległych.
O dacie powstania pomnika przypomina jedna cegła wmurowana w jego strukturę:
Odsłonięcie pomnika było ważna uroczystością w życiu mieszkańców wsi. Uczestniczyli w niej dygnitarze wojskowi oraz przedstawiciele różnych partii politycznych.
Losy pomników poświęconych żołnierzom walczącym w I WŚ, które po II WŚ znalazły się na ziemiach polskich, są bardzo różne. Często ich pierwotna funkcja jest zapomniana, gdyż zostały przerobione albo na pomniki drugowojenne, albo na kapliczki katolickie. W porównaniu z losami innych pomników, nasz stołczyński został i tak potraktowany łaskawie. Brakuje tablic z nazwiskami, po których zostały tylko śruby w strukturze muru:
Sama bryła pomnika zachowana jest w oryginalnym stanie. Niepokoi jedynie jego powolna “naturalna” degradacja. Już w tym momencie bryła jest zubożona o kilka cegieł.
Gdzieś widziałem zdjęcie, jak faktycznie stoi na tym miejscu pomnik. To, co dziś widzimy, było tylko tłem dla pomnika 🙂