Niedawno obchodziliśmy Dzień Edukacji Narodowej. Przy tej okazji chciałabym przybliżyć historie sześciu budynków na Stołczynie, które służyły, lub nadal służą, celom edukacyjnym. Warto wiedzieć, gdzie niegdyś dzieci Stołczyna pobierały lekcje.
Najstarszym budynkiem, w którym w XIX wieku funkcjonowała szkoła przykościelna, jest ryglowy budynek parafialny, przy ul. Kościelnej 4. W przystosowanej części stodoły pastora uczyły się dzieci mieszkańców wsi Stołczyn i Glinki.
W budynku tym przez jeden rok po II wojnie światowej funkcjonowała też pierwsza polska szkoła (rok szkolny 1946). Wówczas, jak czytamy w artykule z Kuriera Szczecińskiego, w dwóch izbach naukę pobierało 250 dzieci Pionierów. Skądinąd wiemy natomiast, że później te pomieszczenia były wykorzystywane jako miejsce dla lekcji religii, do czasu aż w latach 80. wybudowany został znany nam obecnie Dom Sióstr Uczennic Krzyża, a następnie, po transformacji ustrojowej w latach 90. XX ., lekcje religii wprowadzono ostatecznie w mury szkolne.
Już w 1831 r., planowano budowę nowej szkoły, gdyż budynek ryglowy był niewystarczający. Zanim to jednak nastąpiło, to jeszcze w XIX w., najpewniej w okolicach 1871 r., szkoła przykościelna została podzielona na żeńską i męską, a następnie przeniesiona do dwóch budynków. W budynku obok, przy ul. Kościelnej 8, mieściła się szkoła dla dziewcząt.
O dacie 1871 r. informuje nas ozdobne, dekoracyjne okucie znajdujące się nad drzwiami wejściowymi do budynku.
Szkoła dla chłopców została umiejscowiona natomiast w budynku przy ul. Nad Odrą 63, nieopodal dzisiejszego słynnego graffiti.
Oba budynki po wybudowaniu nowej siedziby szkoły zostały następnie zamieszkane przez zwykłe rodziny.
Stale rosnąca liczba dzieci przekraczała dostępną w dwóch szkołach przestrzeń. W związku z tym w 1909 r. został położony kamień węgielny pod budowę nowej, dużej szkoły centralnej, przy ul. Dąbrówki 10. Budowa trwała trzy lata, w jej wyniku powstał okazały czterokondygnacyjny budynek w prostym stylu neogotyckim, ceglany, z salą gimnastyczną.
W momencie otwarcia i poświęcenia, w 1912 r., żadna z podmiejskich społeczności nie mogła się pochwalić podobną siedzibą szkoły, która była w stanie pomieścić 360-400 dzieci, uczonych przez 12-15 nauczycieli. Budynek szkoły składał się z 12 klas, dwóch pokoi nauczycielskich, dwóch pokoi rektorskich i pomieszczeń pomocniczych (sal specjalistycznych). Podzielono ją wewnętrznie na szkołę dla dziewcząt i chłopców. Sale gimnastyczne znajdowały się w piwnicy i miały bezpośrednie wejścia po bokach szczytowych. Szkoła w czasach niemieckich była ponoć znana z tego, że lekcje były surowe i niezwykle zdyscyplinowane. Poza głównymi przedmiotami były zajęcia z przysposobienia do pracy dla chłopców i prowadzenia domu dla dziewcząt. Uczniowie uczyli się gotować i piec w szkolnej kuchni lub wykonywali różne prace rzemieślnicze.
Budynek szkoły ucierpiał podczas II wojny światowej na tyle, że nie można była tam rozpocząć działalności bez remontu. Pierwsza szkoła powojenna mieściła się zatem w przyparafialnym ryglowym budynku, o czym napisałam wyżej. Jako datę jej powołania podaje się 23 maja 1946 r.
Ponieważ warunki sanitarne były tam również nienajlepsze, w roku szkolnym 1946/47 na cele szkolne zaadaptowano kamienicę mieszkalną przy ul. Kościelnej 55, gdzie lekcje przeniesiono 9 grudnia 1946 r. Liczba dzieci wzrosła aż do 437. Budynek ten również nie odpowiadał oczywiście celom szkolnym. W artykule w Kurierze Szczecińskim czytamy: Pomieszczenia dla klas, zwykłe, małe pokoiki, gdzie na przestrzeni 15 m. kw. mieści się często 45 dzieci. W szkole brak okien, klamek, elektryczności i wody. Drobne naprawy wykonuje się dzięki pomocy rodziców (większość rodziców to robotnicy z okolicznych zakładów przemysłowych, przeważnie z Huty) przy udziale nauczycielstwa.
Dopiero 9 listopada 1947 r. zapadła uchwała o przystąpieniu do odbudowy budynku przy ul. Dąbrówki 10. Pomocy udzieliła Huta Szczecin, a niemały wkład w remont mieli sami mieszkańcy Stołczyna. Uroczyste otwarcie szkoły nastąpiło 22 lutego 1948 r. Działa ona nieprzerwanie do dzisiaj.
Stale rosnąca po wojnie liczba dzieci mieszkających na Stołczynie przyczyniła się do budowy kolejnej szkoły, tzw. tysiąclatki, czyli jednej z tysiąca szkół zbudowanych na tysiąclecie Państwa Polskiego. Szkołę Podstawową nr 68 otwarto przy ul. Polickiej 3, 1 września 1962 r.
Nie funkcjonowała ona jednak długo, raptem 15 lat, gdyż już 1 lipca 1977 r. została zlikwidowana, z powodu malejącej liczby uczniów. W budynku po szkole działa teraz Specjalistyczny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy Nr 1.
Leave a Reply