kościół na Stołczynie – cz. 2 – bryła

Po wpisie na temat historii kościoła i parafii czas na informacje o bryle stołczyńskiej perełki architektonicznej.

Pierwszy murowany, ceglany kościół z XV wieku, został założony na planie prostokąta, z wieżą po zachodniej stronie budowli – zgodnie z tradycją chrześcijańską. Był to wówczas kościół salowy, czyli z jednym tylko, przestronnym pomieszczeniem wewnątrz. Prezbiterium, czyli miejsce, gdzie znajduje się ołtarz, nie było wyodrębnione. Do wnętrza świątyni prowadziło jedno lub dwa wejścia: w ścianie południowej – tu gdzie teraz jest wejście oraz w narożniku północno-wschodnim – w miejscu, gdzie teraz jest zakrystia.

IMG_4224.JPG
Aktualny widok od narożnika południowo-zachodniego

Obecna bryła kościoła to efekt przebudowy z 1. połowy XVIII w., co sygnalizuje napis nad wejściem do kościoła: Anno Domini 1725.

IMG_0195.JPG

Do salowego korpusu został w tym czasie dobudowany transept, czyli nawa poprzeczna, która spowodowała, że wraz z salą główną w rzucie kościół ma teraz kształt krzyża. W skrzydle południowym transeptu umieszczono wejście.

 

Wieża została rozbudowana poprzez dobudowanie dwóch górnych, drewnianych kondygnacji. Całość przykrył barokowy hełm z sygnaturką. Przemurowano wówczas również okna, a cała gotycka, ceglana bryła została otynkowana na biało. 

no_10 - Stolzenhagen, Kaiser-Wilhelmplatz - 2
Widok na kościół w kształcie po przebudowie z XVIII wieku. Przed 1920 r. Źródło: sedina.pl

W wyniku pożaru w 1920 r. zniszczeniu uległa wieża, a jej odbudowanie zakończyło się uproszczeniem zwieńczenia dachu, ograniczającym się do położenia miedzianego hełmu, już bez sygnaturki.

no_06 - Stolzenhagen, Dorfkirche - 02
Wygląd kościoła po remoncie po pożarze z 1920 r.

Kościół taki, jakim go widzimy dzisiaj, to efekt prac konserwatorskich z lat 80. XX wieku, których celem m.in. było odsłonięcie i wyeksponowanie gotyckich elementów architektury. Po zbiciu tynku z dolnej części wieży odsłonięty został zachodni, gotycki portal wejściowy,.

 

Zregotycyzowany został także szczyt wschodni kościoła.

 

W przyziemiu świątyni odsłonięto kamienne elementy lica muru.  

 

Odsłonięto zachowane w strukturze murowanej części wieży blendy, które są naśladownictwem tzw. blend stargardzkich, czyli nawiązują wyglądem do tych zastosowanych w kolegiacie w Stargardzie. Są to podobne do zaślepionego okna ozdobne białe nisze w kształcie ostrołuku, z dużym kołem na szczytach tych ostrołuków. 

 

Od strony północnej w latach 70. XX w. dobudowana została większa zakrystia, co zaburzyło wcześniejszy plan krzyża świątyni, jednak wcześniejsza mała zakrystia, wystarczająca dla liturgii ewangelickich, okazała się za ciasna dla katolickich potrzeb.

IMG_4244.JPG

Stołczyńska świątynia wpisana jest do wojewódzkiego rejestru zabytków, znajduje się więc pod ścisłą ochroną konserwatorką. Jest to szczególnie ważne w tym przypadku, bowiem zabytek tej klasy, wymaga stałych inwestycji budowlanych, ażeby zachować go w jak najlepszym stanie. A ten, po ostatnich, pieczołowitych staraniach poprzedniego proboszcza, znów nie jest najlepszy. Szczególnie widoczne jest to na północnych ścianach, które są popękane i wilgotnieją. Należy mieć nadzieję, że nowy gospodarz, wespół z władzami konserwatorskimi, będzie kontynuował starania o to, by zadbać o tę perełkę architektoniczną.

Dodaj komentarz

Create a website or blog at WordPress.com

Up ↑