Napisy, przynajmniej od czasu wynalezienia pisma, są jedną z bardziej powszechnych form akcentowania swojej obecności w świecie. Mamy na Stołczynie kilka piśmiennych reliktów czasu minionego, kiedy mieszkańcami Stołczyna byli Niemcy. Zebrałam w tym wpisie te, o których wiem, ale jestem pewna, że nie wszystkie.
Pierwszy, chyba już dość dobrze znany, to napis wyryty w cegle wmurowanej w pomnik ofiar I wojny światowej, przy naszym kościele. Informuje o firmie, która wykonała realizację pomnika oraz rok jej ukończenia: EBRAUT 1925. LUCHT & SOHN.
Kolejny napis też już prezentowałam, a znajduje się na narożu kamienicy przy Kościelnej 53. Pod plastycznym medalionem znajduje się odciśnięty napis Gemeinde Amt. W kamienicy tej od 1920 r. znajdował się Urząd Gminy Stolzenhagen-Kratzwieck.
Kolejne napisy też powinny być znane czytelnikom bloga. Znajdują się na kamienicy przy Nad Odrą 113. Mamy tutaj do czynienia ze częściowo odkrytymi napisami Waaren i Taback, które odnoszą się do znajdującego się w tym miejscu przed wojną sklepu.
Po drugiej stronie, przy wejściu do kamienicy, mamy z kolei napis: Restaurant. W tym miejscu bowiem przed wojną działała restauracja Ottona Burwitza.
Kolejne napisy zachowały się tuż obok, przy Nad Odrą 115. Najpierw spoglądamy na prawo od drzwi wejściowych, gdzie widzimy słabo już zarysowane litery głoszące: Drehroller, czyli Magiel.
Osobliwość stanowi natomiast napis po lewej stronie od bramy wejściowej. Jako pierwszy rzuca nam się w oczy, również dość stary, na co wskazuje wzornictwo liter, napis: SKLEP SPOŻYWCZY i DELIKATESY. Jeśli jednak wytężymy nieco wzrok, to zauważymy, że spod polskiego napisu przebija się niemiecki. Głosi on: Feinbäckerei Wilhelm Blankenburg. Feinbäckerei nie ma dosłownego odpowiednika w języku polskim, to rodzaj piekarni, gdzie oprócz zwykłego chleba i bułek, są też wypieki na słodko i maślane, ale nie chodzi o cukiernię z ciastami.
Ostatni znany mi szczątkowo zachowany niemiecki napis znajduje się na kamienicy przy Nad Odrą 52. Tutaj trudno jednak odgadnąć czy mamy do czynienia z jednym napisem z jednego czasu, czy też z kilkoma z różnych przemalowań. W miarę pewne są napisy: Kolonialwaren i Tabakware. Nie wiem jak odczytać napis skrajnie po lewej stronie, z którego zostały litery i oraz w/u(?)os
Ciekawa jestem, czy znacie jeszcze jakieś napisy, które się zachowały na Stołczynie?
Leave a Reply