migawki z przeszłości: niemieckie napisy

Napisy, przynajmniej od czasu wynalezienia pisma, są jedną z bardziej powszechnych form akcentowania swojej obecności w świecie. Mamy na Stołczynie kilka piśmiennych reliktów czasu minionego, kiedy mieszkańcami Stołczyna byli Niemcy. Zebrałam w tym wpisie te, o których wiem, ale jestem pewna, że nie wszystkie.

Pierwszy, chyba już dość dobrze znany, to napis wyryty w cegle wmurowanej w pomnik ofiar I wojny światowej, przy naszym kościele. Informuje o firmie, która wykonała realizację pomnika oraz rok jej ukończenia: EBRAUT 1925. LUCHT & SOHN.

IMG_0196.JPG

Kolejny napis też już prezentowałam, a znajduje się na narożu kamienicy przy Kościelnej 53. Pod plastycznym medalionem znajduje się odciśnięty napis Gemeinde Amt. W kamienicy tej od 1920 r. znajdował się Urząd Gminy Stolzenhagen-Kratzwieck.

2019-05-01 15.38.22.jpg

Kościelna.jpg

Kolejne napisy też powinny być znane czytelnikom bloga. Znajdują się na kamienicy przy Nad Odrą 113. Mamy tutaj do czynienia ze częściowo odkrytymi napisami Waaren i Taback, które odnoszą się do znajdującego się w tym miejscu przed wojną sklepu.

20191020_150308.jpg

NOdra 113-2.jpg

Po drugiej stronie, przy wejściu do kamienicy, mamy z kolei napis: Restaurant. W tym miejscu bowiem przed wojną działała restauracja Ottona Burwitza.

20191020_150335.jpg

NOdra 113 restaurant.jpg

Kolejne napisy zachowały się tuż obok, przy Nad Odrą 115. Najpierw spoglądamy na prawo od drzwi wejściowych, gdzie widzimy słabo już zarysowane litery głoszące: Drehroller, czyli Magiel.

20191020_150212.jpg

Drehroller -magiel.jpg

Osobliwość stanowi natomiast napis po lewej stronie od bramy wejściowej. Jako pierwszy rzuca nam się w oczy, również dość stary, na co wskazuje wzornictwo liter, napis: SKLEP SPOŻYWCZY i DELIKATESY. Jeśli jednak wytężymy nieco wzrok, to zauważymy, że spod polskiego napisu przebija się niemiecki. Głosi on: Feinbäckerei Wilhelm Blankenburg. Feinbäckerei nie ma dosłownego odpowiednika w języku polskim, to rodzaj piekarni, gdzie oprócz zwykłego chleba i bułek, są też wypieki na słodko i maślane, ale nie chodzi o cukiernię z ciastami.

20191020_150229.jpg

NOdra 115-b.jpgNOdra 115.jpg

Ostatni znany mi szczątkowo zachowany niemiecki napis znajduje się na kamienicy przy Nad Odrą 52. Tutaj trudno jednak odgadnąć czy mamy do czynienia z jednym napisem z jednego czasu, czy też z kilkoma z różnych przemalowań. W miarę pewne są napisy: Kolonialwaren i Tabakware. Nie wiem jak odczytać napis skrajnie po lewej stronie, z którego zostały litery i oraz w/u(?)os

20191021_174732.jpg

Ciekawa jestem, czy znacie jeszcze jakieś napisy, które się zachowały na Stołczynie?

 

 

 

Leave a Reply

Create a website or blog at WordPress.com Autor motywu: Anders Noren.

Up ↑

%d bloggers like this: